Ιστορικό

ΑΚΑΜΑΣ- ΜΑΡΙΟΝ - ΑΡΣΙΝΟΗ

Η Πόλη Χρυσοχούς βρίσκεται στη βορειοδυτική γωνιά της Κύπρου κοντά στο ακρωτήριο του Ακάμα. Κατά την περίοδο τόσο της Τουρκοκρατίας όσο και της Αγγλοκρατίας αποτελούσε κέντρο της διοικητικής περιφέρειας Χρυσοχούς και σ’ αυτό υπάγονται διοικητικά πολλά πλούσια χωριά. Επιπλέον το κοντινό Μεταλλείο της Λίμνης τη βοήθησε να αναπτυχθεί οικονομικά.

Η κωμόπολη αυτή αποτελεί συνέχεια των αρχαίων πόλεων του Μάριου και της Αρσινόης. Η ιστορία της περιοχής ανάγεται ήδη από τα Ομηρικά χρόνια όταν μετά τον Τρωικό πόλεμο Αχαιοί μεταλλωρύχοι εγκαταστάθηκαν στο μέρος αυτό, γνωστό για τα πλούσια κοιτάσματα χαλκού που υπήρχαν. Κατά την παράδοση πέρασε απ’ εδώ και ο γιος του Θησέα Ακάμας που έδωσε το όνομά του στο ομώνυμο ακρωτήρι.

Σύμφωνα με την Αρχαία παράδοση που σώζεται στο έργο του Στέφανου Βυζάντιου η πόλη του Μαρίου ιδρύθηκε από το μυθικό Μαριέα και κατοικήθηκε ήδη από τα τέλη της Νεολιθικής Β’ και τη Χαλκολιθική περίοδο. Το πρωιμότερο γραπτό ιστορικό γεγονός στο οποίο αναφέρεται η Πόλη του Μαρίου είναι η κατάληψή του το 449 πχ. από τον Αθηναίο στρατηγό Κίμωνα όταν αυτό τάχθηκε στο Φιλοπερσικό στρατόπεδο. Από τα νομίσματα του Μαρίου μαθαίνουμε ότι δυο σημαντικοί βασιλείς διοικούσαν την Πόλη κατά το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα πχ, ο Στασίοικος και ο Τιμοχάρης.
Με την κατάληψη της Κύπρου από τους Πτολεμαίους το 312 πχ ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ μεταφέρει τον πληθυσμό του Μαρίου στην Πάφο και εξορίζει το βασιλιά Στασίοικο Β’.

Μετά από λίγο χρονικό διάστημα η Πόλη ξαναχτίζεται από τον Πτολεμαίο το Φιλάδελφο ο οποίος και την ονόμασε Αρσινόη προς τιμή της κόρης του Αρσινόης. Η πόλη διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους.

Ο ρόλος της Πόλης της Αρσινόης υποβαθμίζεται κατά την περίοδο της κατάληψης της Κύπρου από τους Λατίνους και ερημώνεται κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Το 18ο αιώνα δημιουργείται αρχικά ως μικρό χωριό η σημερινή Πόλη Χρυσοχούς για να αναπτυχθεί στα τέλη του 19ου αιώνα σε Κωμόπολη.